του Γιάννη Μπεληγιάννη,
μέλος ΠΣ – Συντονιστή ΠΡΑΤΤΩ Θράκης
Μία από τις τρείς συνιστώσες της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης είναι οι Πομάκοι, απόγονοι των αρχαίων θρακικών φυλών.
Για του Πομάκους και την καταγωγή τους υπάρχουν πολλές απόψεις, η πλέον ισχυρή άποψη είναι ότι οι Πομάκοι είναι ντόπιοι μόνιμοι κάτοικοι της Θράκης για χίλια χρόνια και ονομάζονταν Αγριάνες, στα δε χρόνια της Βυζαντινής εποχής οι Αγριάνες ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό, ενώ στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας οι πολλές πιέσεις, απειλές και βία τους οδήγησαν στον εξισλαμισμό. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι Τούρκοι μετέφεραν από την Μ. Ασία Γιουρούκους οι οποίοι τρομοκρατούσαν και λήστευαν τους Πομάκους. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Πομάκοι του Έβρου ανήκουν στην αίρεση των Κιζιλμπάσηδων (Σιήτες Μουσουλμάνοι με τους τεκέδες χώρους λατρείας). Όσο για το DNA των Πομάκων όπως αναφέρουν πρόσφατες έρευνες, οι Πομάκοι βρίσκονται γενετικά πλησιέστερα προς Ευρωπαίους και Έλληνες και ότι γενετικά πλησιέστερες ομάδες προς αυτούς είναι οι Έλληνες και οι Βούλγαροι.
Η γλώσσα των Πομάκων είναι ένα τοπικό γλωσσικό ιδίωμα δημιούργημα της συγχώνευσης γλωσσικών στοιχείων της ελληνικής, βουλγαρικής και τουρκικής γλώσσας, το δε 1995 ο Πομάκος Ριτβάν Καραχότζα κυκλοφόρησε το πρώτο πομακό-ελληνικό λεξικό, από τότε και μέχρι σήμερα το λεξικό αυτό έχει γνωρίσει πολλές αναθεωρημένες εκδόσεις με πρόσφατη αυτή του 2017 ως βασικό μορφολογικό «Λεξικό της Πομακικής» με 50.000 καταχωρήσεις.
Από το 1996 το πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων παρουσιάσθηκε ότι στοχεύει την προώθηση της Ελληνομάθειας. Αντί, όμως, να γίνει προώθηση των Ελληνικών με τη βοήθεια του λεξικού της Πομακικής γλώσσας, χρησιμοποιήθηκε δίγλωσσο ηλεκτρονικό λεξικό και προγράμματα στα ελληνικά-τουρκικά. Πριν από τρία χρόνια άρχισε μία προσπάθεια στα Δημόσια Νηπιαγωγεία στις περιοχές των Πομάκων να διδάσκετε ως μητρική γλώσσα η Πομακική, με πολλά προβλήματα και μεγάλες δυσκολίες.
Ο επισκέπτης που θα θελήσει να επισκεφτεί την ορεινή περιοχή της Ξάνθης όπου ζουν οι Πομάκοι θα διαπιστώσει ότι το πρόβλημα του οδικού δικτύου είναι πολύ μεγάλο και γίνεται μεγαλύτερο κατά την φθινοπωρινή και χειμερινή περίοδο όπου η επικοινωνία μεταξύ των οικισμών είναι δύσκολη αλλά και με την πόλη της Ξάνθης σχεδόν αδύνατη.
Η ορεινή περιοχή της Ξάνθης, μια από τις ωραιότερες ορεινές περιοχές της Ελλάδος που θα μπορούσε να αναπτυχθεί τουριστικά βρίσκεται κυριολεκτικά στο μηδέν, καθώς η ανεργία στην περιοχή φτάνει στους άνδρες το 60% και στις γυναίκες το 90%. Η καλλιέργεια του καπνού αποτελούσε και αποτελεί την βάση της Πομακικής οικονομίας, σχεδόν όλες οι οικογένειες ασχολούνται με την καπνοκαλλιέργεια όπου και παράγεται μια εξαιρετική ποιότητα συγκεκριμένου καπνού. Δυστυχώς, όμως, το ελληνικό κράτος διαχρονικά ουδέποτε στήριξε την ιδιαίτερη αυτή παραγωγή. Εξίσου σημαντική για την οικονομία της περιοχής είναι η ενασχόληση με την κτηνοτροφία, που παρουσιάζονται τα ίδια προβλήματα όπως με την καπνοκαλλιέργεια.
Όλα τα παραπάνω σοβαρά προβλήματα οφείλονται στο ότι δεν έγιναν ποτέ σχετικές μελέτες για να καταγραφούν τα πραγματικά προβλήματα των κατοίκων της περιοχής. Και ότι δεν υπήρξε το αντίστοιχο ενδιαφέρον.
Εδώ και αρκετά χρόνια γίνεται μια προσπάθεια ανάδειξης της Πομακικής ταυτότητας από συλλόγους, ομάδες ή μεμονωμένους πολίτες της Θράκης με αποτέλεσμα να έχει προκαλέσει αντιδράσεις από μερίδα της μειονότητας που προτάσσει την τουρκική ταυτότητα και επηρεάζεται περισσότερο από την πολιτική του Τουρκικού Προξενείου. Είναι προφανές ότι η ανάδειξη της Πομακικής ταυτότητας, με τονισμένο το επιθετικό προσδιορισμό Ελλήνων Πομάκων χαλάει το status quo στην περιοχή. Αντιστρατεύεται τον γλωσσικό εκτουρκισμό των Πομάκων, συνειδητών Ελλήνων πατριωτών, και της ενσωμάτωσης τους στην αυτοαποκαλούμενη «τουρκική μειονότητα». Από την άλλη, προκειμένου να αποτραπεί η ελληνική συνείδηση των Πομάκων και η συνείδηση της ιδιαίτερης Πομακικής ταυτότητάς τους ως Έλληνες πολίτες εξαπολύονται απειλές και εκβιασμοί εκ μέρους τμήματος των ομιλούντων την τουρκική στην περιοχή. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν εντάσεις, κατηγορίες και «εθνικιστικές κορώνες», εκφοβισμοί, δημόσιοι στιγματισμοί πολιτών από τουρκόφωνο τύπο και προειδοποιήσεις κατ’ ιδίαν, αυτά δε είναι γνωστά και κατά καιρούς έχουν δημοσιευθεί επώνυμα στον τοπικό τύπο.
Η αλήθεια που καλείται να υπερασπιστεί η ελληνική πολιτεία και η ελληνική αριστερά, είναι ότι η μειονότητα είναι Έλληνες πολίτες και αποτελείται από Τουρκόφωνους, Πομάκους και Ρομά. Οι Πομάκοι είναι περίπου το ένα τρίτο της μειονότητας, είναι μουσουλμάνοι και παρά το γεγονός ότι ένα μεγάλο κομμάτι έχει πιεστεί να αφομοιωθεί στην Τουρκόφωνη μειονότητα, ένα άλλο μεγάλο κομμάτι διεκδικεί την ταυτότητα του και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν. Με δίκαιους δημοκρατικούς αγώνες. Δυναμικά σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.